Բավ է պառակտվել
11-01-2018 09:58

ՀՀ-ում նախագահ և վարչապետ են ընտրելու. ինչպես է դա լինելու

2015 թ. Դեկտեմբերի 6-ին հանրաքվեում ընդունված փոփոխված Սահմանադրության նախագծի համաձայն, 2018 թ. Սերժ Սարգսյանի պաշտոնավարման երկրորդ ժամկետի լրանալուց հետո Հայաստանը ամբողջովին անցնելու է կառավարման խորհրդարանական համակարգին` պետության ղեկավարի իրավասությունների սահմանափակումներով: Սա նշանակում է, որ նախագահին այսուհետ կընտրի խորհրդարանը: Ինչպես է դա տեղի ունենալու և ինչ ժամկետներում:
Նոր Սահմանադրության համաձայն, Հայաստանի նախագահը Ազգային ժողովի կողմից ընտրվում է ոչ ավելի շուտ, քան քառասուն, և ոչ ուշ, քան գործող պետության ղեկավարի լիազորությունների ավարտից երեսուն օր առաջ:
Փաստորեն, Հայաստանի նախագահի թեկնածուները պետք է առաջադրվեն 2018 թվականի փետրվարի վերջին տաս օրվա ընթացքում: Նախագահի թեկնածու առաջադրելու իրավունքը ունի պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ քառորդը: Նախատեսվում է, որ առաջադրումները կսկսվեն փետրվարի 19-ից: Մարտի առաջին տասն օրում տեղի կունենան նախագահական ընտրություններ: Նախագահին կընտրի Հայաստանի խորհրդարանը, և բոլոր գործընթացները պետք է ավարտվեն մինչև ապրիլի 9-ը `գործող նախագահի լիազորությունների ժամկետի ավարտը:
Նախագահ է ընտրվում թեկնածուն, որը կստանա պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների 75% -ը: Եթե ​​նախագահը չընտրվի, ապա անցկացվում է քվեարկության երկրորդ փուլը, որին կարող են մասնակցել առաջին փուլին մասնակցած բոլոր թեկնածուները: Երկրորդ փուլում նախագահ է ընտրվում այն թեկնածուն, որը ստացել է պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն երեք հինգերորդը 60% -ը: Այն դեպքում, եթե պատգամավորները կրկին չկարողանան ընտրություն կատարել,անցկացվում է ընտրությունների երրորդ փուլը, որին կարող են մասնակցել երկրորդ փուլում առավելագույն թվով ձայներ հավաքած երկու թեկնածուները: Երրորդ փուլում նախագահ է ընտրվում է այն թեկնածուն, ով ստացել է պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությունը: Եթե ​​նախագահ չի ընտրվում, ապա տասը օրվա ընթացքում անց են կացվում երկրի ղեկավարի նոր ընտրություններ:
Նոր, փոփոխված Սահմանադրության համաձայն, Հայաստանի Հանրապետության Նախագահն ընտրվում է յոթ տարի ժամկետով: Ընդ որում, պետության ղեկավարի պաշտոնում կարող է ընտրվել միայն քառասուն տարին բոլորած անձը, ով վերջին վեցը տարում հանդիսանում է միայն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի, վերջին վեցը տարում մշտապես բնակվել է Հայաստանում, ունի քվեարկելու իրավունք, և տիրապետում է հայերենին:
Միևնույն անձը նախագահի պաշտոնում կարող է ընտրվել միայն մեկ անգամ: Նախագահը չի կարող զբաղեցնել այլ պաշտոն, զբաղվել բիզնեսով, կատարել այլ վճարովի աշխատանք: Հայաստանի նախագահը՝ իր լիազորությունները կատարելու ժամանակ չի կարող որևէ կուսակցության անդամ լինել:

Հրաժարական, և կառավարության ձևավորում

Նոր նախագահն իր պաշտոնը ստանձնելու է 2018 թվականի ապրիլի 9-ին: Նույն օրը կդադարեցվեն ՀՀ գործող նախագահի լիազորությունները, և կառավարությունը հրաժարական կտա: Վարչապետի ընտրության կարգը զգալիորեն տարբերվում է, քանի որ դա ավելի քաղաքական պաշտոն կլինի, քան նախագահինը: Վարչապետի թեկնածուներին կներկայացնեն խորհրդարանական խմբակցությունները, և կընտրվի այն թեկնածուն, ով կստանա բոլոր պատգամավորների ձայների կեսից ավելին: Եթե ​​առաջին փորձով պատգամավորները չեն կարողանում քվեարկել մեկ թեկնածուի օգտին, ապա նոր քվեարկությունը կանցկացվի յոթերորդ օրը `նոր թեկնածուներով, սակայն այս անգամ ընտրությանը մասնակցելու են պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ երրորդի կողմից առաջադրված թեկնածուները:
Եթե վարչապետը չի ընտրվում պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ, ապա Ազգային ժողովը լուծարվում է: Խորհրդարանի կողմից ընտրված վարչապետին կնշանակի նախագահը:
Կառավարությունը ձևավորվում է վարչապետի նշանակումից հետո՝ տասնհինգօրյա ժամկետում: Վարչապետն իր նշանակման օրվանից հինգ օր հետո նախագահին է ներկայացնում փոխվարչապետների և նախարարների թեկնածուներին: Նախագահը կա՛մ երեք օրվա ընթացքում նշանակում է փոխվարչապետներին և նախարարներին, կա՛մ դիմում է Սահմանադրական դատարան: Սահմանադրական դատարանը 5 օրվա ընթացքում քննում է բողոքը և որոշում կայացնում: Եթե ​​Նախագահը չի կատարում սույն հոդվածով սահմանված պահանջները եռօրյա ժամկետում, ապա համապատասխան փոխվարչապետը կամ նախարարը համարվում է օրենքի ուժով նշանակված: