Ամերիկացի աստղագետները եկել են այն եզրակացության, որ մեր Գալակտիկայում կա առնվազն մի քանի այլմոլորակային քաղաքակրթություն, որոնք պատրաստ են կապի դուրս գալ մեզ հետ: Այդ ցուցանիշը կազմելիս հաշվի են առնվել տիեզերական մասշտաբի աղետները, որոնք կարող էին հանգեցնել բնակեցված էկզոմոլորակների բնաջնջմանը:
«arXiv.org» շտեմարանում հրապարակված նոր հետազոտությունը, պարզաբանում է, թե ինչու մաթեմատիկական հաշվարկները չեն երաշխավորում մեր Գալակտիկայում այլ կյանքի գոյությունը:
Գիտնականները փորձում են պատասխանել առասպելական հարցին՝ «արդյո՞ք մենք միայնակ ենք Տիեզերքում» և դրա համար կիրառվում է ողջ հասանելի գիտական գործիքակազմը: Երկիր մոլորակում կյանքի գոյությունը խոսում է այն մասին, որ մեր Տիեզերքը, հավանաբար, բնակեցված է նաև կյանքի այլ ձևերով, բայց արդյո՞ք դրանք բավականաչափ բանական են՝ տիեզերքն ուսումնասիրելու և այլ քաղաքակրթությունների հետ կապի դուրս գալու համար: Ավելին, կգոյատևե՞ն արդյոք այդ քաղաքակրթությունները մինչ այն պահը, երբ կոնտակտը հնարավոր կդառնա:
Էնրիկո Ֆերմին՝ աշխարհում առաջին միջուկային ռեակտորի և ատոմային ռումբի նախահայրերից մեկը, կասկածում էր, որ մարդկությանը կհաջողվի հայտնաբերել այլմոլորակային քաղաքակրթությունների հետքեր:
Նրա առաջ քաշած պարադոքսը տարակուսանքի մեջ գցեց ավելի լավատես հետազոտողներին: Եթե մեր գալակտիկայում գոյություն ունեն բանական կյանքի այլ ձևեր, ապա ինչո՞ւ մենք չենք որսում նրանց ռադիոազդանշանները, չենք նշմարում նրանց տիեզերական գործունեության նշանները, ինչպիսիք են տիեզերական ինժեներային կառույցները: Բայց գիտնականները շարունակում են աշխատել այդ խնդրի վրա՝ բանական եղբայրների հայտնաբերման համար հետզհետե առաջարկելով ավելի կատարյալ մեթոդներ:
Աստղաֆիզիկոս Ֆրենկ Դոնալդ Դրեյքը առաջինն էր, որ հնչեցրեց բարձր զարգացում ունեցող քաղաքակրթությունների թվի հաշվարկի չափանիշները՝ համատեղելով դրանք մեկ հավասարման մեջ:
Այսպես, N-ը ( այն քաղաքակրթությունների թիվը, ովքեր ընդունակ են դեպի տիեզերք իրենց գոյությունը հաստատող ազդանշան ուղարկել), գտնելու համար հարկավոր է իմանալ, թե տարեկան քանի աստղ է ձևավորվում մեր գալակտիկայում(R)՝ մոլորակնային համակարգերով աստղերի քանակը (fp), մեկ աստղի մոտ եղած, կյանքի առաջացման համար պիտանի պայմաններով մոլորակների միջին քանակը (ne), համապատասխան պայմաններով մոլորակի վրա կյանքի առաջացման հավանականությունը (fl), կյանքի բանական տեսակների առաջացման հավանականությունն այն մոլորակների վրա, որտեղ կա կյանք (fi), ազդանշան ուղարկելու ունակություն ունեցող քաղաքակրթությունների մասը(fc), նման քաղաքակրթությունների կյանքի տևողությունը(T):
Այս հավասարման մեջ կա երկու հիմնական բաղադրիչ ՝ աստղաֆիզիկական ζastroi և կենսատեխնոլոգիական ξbiotec: Առաջինն իր մեջ միավորում է R-ը, fp-ն ու ne-ն, և իրենից ներկայացնում է կյանքի համար հարմար պայմաններով մոլորակների կազմավորման արագությունը: Երկրորդը՝ (fl, fi, fc) էվոլյուցիայի և տեխնոլոգիական առաջընթացի արդյունք է, որի արդյունքում մենք դեպի երկինք ուղղված ռադիոաստղադիտակներով այլմոլորակային քաղաքակրթություն ենք ստանում:
Դրեյքի բանաձևից հնարավոր չէ ստանալ մեզ հետ կոնտակտի դուրս գալուն պատրաստ բանական եղբայրների քանակը՝ առանց իմանալու նրա բոլոր գործակիցները: Գիտնականները կարող են ավել կամ պակաս ճշգրիտ որոշել R-ն ու fp-ն, սակայն մյուս ցուցանիշները հաշվվում են զուտ տեսականորեն: Չնայած դրան, բանաձևը հնարավորություն է տալիս գնահատել այլ մոլորակից ստացվող տարբեր տևողություններով ազդանշանների հնարավորությունը: Նման ենթադրություներից մեծամասնության համար N ցուցանիշը մեկից ավելի է լինում: Սակայն Դրեյքի բանաձևը հաշվի չի առնում բանական քաղաքակրթության գոյությանը սպառնացող տիեզերական աղետները, որոնք զգալիորեն կրճատում են նրա կյանքի տևողությունը, կամ նույնիսկ կանխում են դրա առաջացումը:
Օրինակ, գամմա արտանետումները՝ էներգիայի մասշտաբային արտանետումները, որոնք ի հայտ են գալիս խոշոր աստղի փլուզման և
նեյտրոնային աստղի կամ սև անցքի վերածման արդյունքում: Մեր գալակտիկայի սահմաններում գամմա արտանետումը, հետազոտողների կարծիքով, ի վիճակի է քայքայել օզոնի շերտը, ինչը կհանգեցնի մասսայական բնաջնջման:
ԱՄՆ-ի Նյու Յորք նահանգի Քաղաքային համալսարանի գիտնականները փոփոխել են հավասարումը, գնահատելով բնակելի գոտում էկզոմոլորակների առաջացման արագությունը, ինչպես նաև կյանքի էվոլյուցիայի վրա ազդող մոլորակային աղետների հաճախականությունը:
Ծիր Կաթինում աստղերի առաջացման միջին արագությունը տարեկան հասնում է արևի 1,5 զանգվածին (մոտ երեք աստղ):
Սակայն, այդ օբյեկտների միրայն 10 տոկոսում կան մոլորակներ, որոնց վրա կարող է կյանք առաջանալ: Այդ աստղերը պետք է գոյատևեն 4,5 մլն տարուց ավելի, և լինեն բավականաչափ խոշոր, որպեսզի նրանց գոյության վայրը գտնվի մակընթացային գրավման սահմանից դուրս: Հակառակ դեպքում մոլորակներն իրենց արեգակի հանդեպ միշտ մի կողմով շրջված կլինեն:
Երկնային տիպի մոլորակների մի մասը, որոնք կազմավորվում են բնակելիության հատվածում, գիտնականները որոշել են հիմնվելով էկզոմոլորակների փնտրտուքով զբաղված տիեզերական « Կեպլեր» աստղադիտակից ստացված տվյալների վրա: Հետազոտողների գնահատականներով, տարեկան ձևավորվում է 0,045 նման օբյեկտ: Հաջորդիվ աստղաֆիզիկոսները հաշվարկել են էկզոմոլորակների կենսոլորտների համար վտանգավոր գամմա պոռթկումների քանակը: Ընդ որում հաշվի են առնվել այնպիսի ցուցանիշներ, ինչպիսիք են պոռթկումների պայծառությունը, դրանց քանակը (կախված է Ծիր Կաթինի կենտրոնից հեռավորությունից ), ինչպես նաև լուսարձակմանը վտանգավոր մոտ տարածության ծավալը: Ստանալով մեկ կամ ավելի պոռթկումների առաջացման հավանականություն, որոնք ի զորու են 5 մլրդ տարում առաջացնել մասսայական ոչնչացում, գիտնականներն այն տեղադրել են Դրեյքի բանաձևում:
Պարզվում է, որ մոլորակների կազմավորման արագությունը, որոնց վրա հնարավոր է կենսամթնոլորտի առաջացում, տարեկան կազմում է 0,002:
Ենթադրելով, որ բանական կյանքի էվոլյուցիայի ժամանակը միլիարդ տարի է, հետազոտողները հաշվարկել են ξbiotec-ի կենսատեխնոլոգիական բաղադրիչը, որը կազմել է 0,005: Ենթադրենք, տեխնիկապես զարգացած քաղաքակրթությունը պետք է գոյատևի 0,3 մլն տարի, որպեսզի հասցնի մեզ հետ կոնտակտի դուրս գալ: Ուրեմն, ըստ աստղագետների, այս պահին Ծիր Կաթինում կա միանգամից մի քանի քաղաքակրթություն: