Չորեքշաբթի օրը՝ հուլիսի 5-ին ԲԿՄԱ-ի (ЦСКА) Մոսկովյան համերգասրահում «Park Live» փառատոնի շրջանակներում ելույթ է ունեցել ամերիկա-հայկական «System Of A Down» մետալ խումբը: Նրա վոկալիստ Սերժ Թանկյանը Ռուսաստան է ժամանել ոչ միայն համերգին մասնակցելու նպատակով, նա այցելել է « Մոսֆիլմ» կինոստուդիա, որտեղ ընթանում են «Լեգենդ Կոլովրատի մասին» պատմական ֆենտեզի մարտաֆիլմի աշխատանքները: Սերժը այս ֆիլմի երաժշտության հեղինակն է: «Lenta.ru»-ն հանդիպել է Թանկյանի հետ՝ ռուսական ֆիլմի վրա տարվող աշխատանքների մասին զրուցելու նպատակով: Զրույցին կատարողը նախընտրել է չանդրադառնալ «System Of A Down»-ին:
- Կինոյի համար գրված ձեր վերջին աշխատանքներում՝ «1915» և «Վերջին բնակիչը» ֆիլմերի համար գրված երաժշտություններում Դուք օգտագործել եք հայկական մեղեդիներ: Եվ ահա, ֆիլմ ռուսական պատմության մասին՝ ռյազանցիների ճակատամարտը Բատիի դեմ: Երևում է, «Կոլովրատի» վրա աշխատելիս Դուք ստիպված եք եղել դիմել ռուսական երաժշտական ավանդույթներին:
Թանկյան-Մենք ֆիլմի պրյոդյուսեր Ջանիկ Ֆայզիևի հետ տևական զրույց ենք ունեցել այն մասին, թե որքան էթնիկ մոտիվներ պետք է լինեն իմ այս աշխատանքում: Նա առաջին հերթին ուզում էր նվագախմային էպիկական սաունդթրեք, որովհետև, ամեն դեպքում սա էքշն է: Ես համաձայնեցի, որ դա զիլ կլիներ: Ռոքի էլեմենտներ կիրառելը ևս վատ չէր լինի, որովհետև ծանր տեսարաններում դա հենց այն է ինչ պետք է:
Բայց ես նաև փորձեցի զգալ ռուսական ազգային ավանդույթների յուրահատկությունները: Նախկինում ես լսել եմ ռուսական ազգային երաժշտություն՝ ոչ այնքան շատ, բայց լսել եմ: Իսկ այս պարագայում ես սկսեցի ուսումնասիրել, փնտրել համացանցում, YouTube-ում՝ փորձելով գտնել հնագույն երգեր: Ոչ թե ինչ-որ բան պատճենելու համար, այլ ընդհանուր զգացմունքային պատկերը, ներդաշնակություններն ու անցումները հասկանալու համար: Երաժշտությունը գրելիս ես ուղեղիս մեջ էի պտտում ռուսական պատմությունը, և ինչ-որ ձևով այդ բաղադրիչները՝ երգչախումբը, ժողովրդական գործիքները եկան ինձ մոտ: Բայց իմ սաունդթրեքը ժամանակակից ձևով է արված, ոչ թե ուլտրաավանդական:
-Լսե՞լ եք արդյոք ռուս կոմպոզիտորների՝ Ռիմսկի-Կորսակովին, Չայկովսկուն, Սվիրիդովին:
-Իհարկե լսել եմ Շոստակովիչին և մյուսներին: Բայց դրա վրա այդքան էլ չեմ հիմնվել: Երբ սկսում եմ աշխատել նվագախմբի հետ, ամեն ինչ սեփական հայեցողությամբ եմ անում: Ես, ավելի շուտ, ազգային երգերով եմ առաջնորդվել: Շատ էի ուզում եզրափակիչ ենթագրերի համար անել Վիսոցկու երգի քավեր-տարբերակը, բայց ինչ-որ չստացվեց: Նա իմ ամենասիրած արտիստներից է... Նա ռուսական «բարդ»-ի արքան է, հասկանու՞մ եք: Բաց իմ կարծիքով ինչ-որ բան չէր բռնում, չնայած, որ ես նրա մեծ երկրպագուն եմ: Կարճ ասած, այս ֆիլմի շնորհիվ շատ սկսեցի լսել ռուսական երաժշտություն, ինչպես նաև՝ մոնղոլական, նույնիսկ՝ չինական:Ես պետք է ինչ-որ կերպ ներթափանցեի այդ տարածություն: Այդ պատճառով էլ այդքան շատ եմ սիրում աշխատել ֆիլմերի երաժշտության վրա. յուրաքանչյուր ֆիլմ հնարավորություն է ստեղծում նայել պատմությանը, ինչպես նաև, փոխել քո երաժշտական դինամիկան, ինչ-որ նոր բան գտնել: Դա ինձ թույլ է տալիս աճել որպես կոմպոզիտոր:
-Իսկ ինչպե՞ս եք սկսել երաժշտություն գրել ֆիլմերի համար: Դուք առանց այդ էլ շատ բազմազան կյանք ունեք: Դուք և՛ սիմֆոնիաներ եք գրում, և՛ ջազ եք նվագում, «System Of A Down»-ի մասին էլ չեմ խոսում
- Սաունդթրեքերով զբաղվելու ցանկությունը երկար տարիներ հետևում էր ինձ: Ես երկար ժամանակ ծախսեցի՝ այդ գործում բավականաչափ փորձառու դառնալու համար: Դա միանգամայն այլ աշխարհ է, նման չէ նրան, որը կար խմբում, որտեղ մենք ալբոմներ էինք թողարկում, շրջագայությունների էինք գնում և այլն: Այստեղ դու ինչ-որ չափով պետք է խորասուզվես կլասիկայի աշխարհ: 2009թ., երբ ես գրեցի «Elect The Dead» սիմֆոնիան, դա երգերս նվագախմբի կատարման համար հարմարեցնելու իմ առաջին հնարավորությունն էր: Դրանից հետո ես գրել եմ «Orca» սիմֆոնիան, շրջագայել եմ աշխարհով, նվագախմբի հետ միասին երկու հազար շոու եմ ներկայացրել: Եվ այդ ամենը ինձ հետզհետե բերեց դեպի կինոարվեստ:
Վերջին յոթ-ութ տարիները հենց կինոյով էլ ուզում եմ զբաղվել: Իմ առաջին փորձը, ինչպես նշեցիք, «1915» ֆիլմն էր, հետո հաջորդեց «Վերջին բնակիչը», իսկ հետո, մինչ «Կատաղիին» անցնելը( այդպես է արևմտյան վարձույթում կոչվելու « Լեգենդ Կոլովրատի մասին» ֆիլմը՝ խմբ.), ես երաժշտություն գրեցի «Ոչնչացնելու մտադրություն» ֆիլմի համար: Դա Ջո Բերլինգերի ստեղծած շատ ուժեղ վավերագրական ֆիլմ է՝ Հայոց ցեղասպանության ժխտման մասին: Դրա պրեմիերան տեղի ունեցավ ապրիլին՝ Թրայբեքի փառատոնին:
Վերջին յոթ ամիսների ընթացքում ես աշխատել եմ երկու ֆիլմի վրա, և կցանկանայի, որ ավելի շատ աշխատանք լիներ: Ես զգում եմ, որ որպես արտիստ հիմա դա է իմ գլխավոր ուղղությունը: Դա ինձ ուսումնասիրության նոր տարածք է տալիս, նոր նյութ՝ հետազոտության համար, նոր երաժշտություն:
Ձայնագրելով այս ֆիլմի նյութերը ես աշխատել եմ ազգային գործիքների վրա նվագող մարդկանց, Տուվայից կոկորդային երգի վարպետների, կենդանի նվագախմբի հետ, և ինքս էլ նվագել եմ շատ գործիքների վրա: Դա մեծ աշխատանք է՝ փոխգործակցություն մարդկանց հետ, փորձեր, տեղեկություններ, մոնտաժ: Ես այնքա՛ն նոր բան եմ սովորել:
-Ի՞նչն է ավելի բարդ՝ աշխատել երաժիշտների այսքան հսկա կազմի հե՞տ, թե՞ չորս հոգուց բաղկացած ռոք խմբում: Մի կողմից նվագախումբը մեծ է, բայց այն նվագում է այն՝ ինչ իրեն կասեն, իսկ «System Of A Down»-ում երևի ստիպված եք լինում շատ վիճել՝ ամեն մարդ իր կարծիքն ունի, ամեն մարդ ինքն իրենով աստղ է:
-Դրանք միանգամայն տարբեր տարերքներ են: Առաջին դեպքում, ինչպես նշեցիք, մարդիկ պարզապես կատարում են այն՝ ինչ դու գրել ես: Նրանք կյանքի են կոչում այն՝ ինչ դու գրել ես որպես կոմպոզիտոր: Իսկ երկրորդը՝ համագործակցություն է: Դրանք տարբեր պատմություններ են, և չի կարելի ասել, որ մեկը դժվարությամբ է տրվում, իսկ մյուսը՝ հեշտությամբ:
-Ինչպես ինքներդ նշեցիք, 2009թ-ից Դուք ավելի ու ավելի եք տարվում նվագախմբային ձևով: Գիտե՞ք, որոշ մարդկանց համար անհասկանալի է, թե Ձեր ինչին են պետք այդ նվագախմբերը, տասնյակ գործիքները, երբ կա կիթառ, բաս, հարվածայիններ և էլեկտրոնիկա՝ իր գրեթե անսահման հնարավորություններով:
-Դե, եթե արտիստը հարյուր անգամ նույն բանն աներ, նույն գործիքների վրա՝ արվեստը պարզապես ձանձրալի կլիներ:
- Ի՞նչն է Ձեզ համար առավել կարևոր ֆիլմերի երաժշտության մեջ:
-Կարևորն այն է, ինչ պահանջում է ֆիլմը: Այն, ինչ ուզում եմ անձամբ ես՝ տվյալ պահին կարևոր չէ: Այսինքն կարևոր է, բայց ինչ-որ չափով: Քո օրիգինալությունը արժեքավոր է այնքան, որքան որ օգուտ է բերում ֆիլմին: Ես սիրում եմ այս զբաղմունքի բազմազանությունը: Ահա, օրինակ նախորդ ֆիլմը՝ « Ոչնչացնելու մտադրությունը», այն բացարձակ տարբեր է այն ամենից, ինչ ես անում եմ հիմա: Այնտեղ բազմաթիվ ժամանակակից տեխնոլոգիաներ և կենդանի գործիքներ էին՝ ուդ, դուդուկ: Այսինքն, դա շատ ժամանակակից երաժշտություն էր, և միևնույն ժամանակ խիստ ավանդական հայկական թեմատիկայով : «Լեգենդ Կոլովրատի մասին» ֆիլմը, դա էպիկական նվագախմբային է: Իսկ «Վերջին բնակիչը», դա մինիմալիստական էմբիենտ է, գումարած էթնիկան:
Լավագույնն ինձ համար կլիներ այսպիսի հզոր հնչյուններից հետո կամերյին հնչեղությանն անցնելը՝ ֆորտեպիանո և կվարտետ, իսկ հետո էլեկտրոնիկա, ջազ, ռոք և այդպես շարունակ:
Ինձ համար իդեալականը տարատեսակ լինելն է: Նույնը իմ ձայնագրած ալբոմների պարագայում է: Դրանցում կան և՛ ծանր հնչյուններ, և՛ ջազ, և՛ ֆյուժն և այլն: Ըստ էության ես պարզապես շարունակում եմ անել այն, ինչ առանց այդ էլ կանեի, պարզապես հիմա ես դա անում եմ ֆիլմերի համար:
-Դուք քաղաքականապես ակտիվ մարդ եք: Ձեր ընտանիքը ժամանակին Լիբանանից տեղափոխվել է ԱՄՆ: Կարծում եմ միգրանտների խնդիրը աշխարհի ամենաակտուալ խնդիրներից է, այն ձեզ հարազա՞տ է:
-Դա բարդ թեմա է: Մենք միշտ առաջին հերթին պետք է փնտրենք արմատը, պատճառը, որը սիպում է մարդյանց արտագաղթել: Պատերազմ, ռազմատենչների խաղեր, կամ մեկ այլ բան: Իհարկե, ինչպիսին էլ լինի պատասխանը, մենք ստիպված ենք առնչվել միգրացիայի հետ Մենք տեսել ենք, թե ինչ մահացու հետևանքներ է ունենում այն հանգամանքը, որ պետություններում հայտնվում են մարդիկ, որոնց բավականաչափ լավ չեն ստուգել: Բայց իմ՝ որպես միգրանտի պատմությունը (Ես 1975թվից ապրում եմ ԱՄՆ-ում), վառ օրինակ է այն բանի, որ միգրանտները կարող են նաև օգտակար լինել այն պետության համար, որտեղ բնակություն են հաստատում:
Ընդհանուր առմամբ ես միգրացիան դրական երևույթ եմ համարում, իսկ ինչ վերաբերվում է մասնավոր դեպքերին, ապա պետությունը պետք է ստուգի և գնահատի նրանց, ովքեր ներգաղթում են: Նման գնահատման մեջ որևէ վատ բան չկա: Երկիրը միայն կշահի՝ ընդունելով մարդկանց, ովքեր ուզում են ապրել բաց հասարակությունում, ովքեր լավ ապագա են ուզում իրենց երեխաների համար: Նրանք այդ երկրի համար լավ պտուղներ կտան, որոնք չեն աճում մեկ գիշերվա մեջ: Եվ դրանց մեջ միշտ էլ կլինեն նեխածները: Եվրոպայում ասում են, որ միգրանտները հանցանքներ են գործում: Բայց տեղաբնիկները ևս հանցանքներ գործում են: Միացյալ Նախանգներում, որտեղ ներգաղթյալների թիվը մեծ չէ, հանցագործությունների մեծ մասը կատարում են տեղաբնիկները՝ սովորաբար, հրազենի ապուշ տերերը: Դրանք ատելության, ռասայական խտրականության, վախի կամ անկայունության հիմքի վրա հենված հանցագործություններ են:
Միգրանտների հետ կապված խնդիրը բարդ է, բայց դրան հարկավոր է առողջ հայացքով նայել, և չընկնել ծայրահեղությունների գիրկը: Որովհետև հենց դա է բոլոր ծայրահեղական կազմակերպությունների նպատակը՝ բաց հասարակության ծայրահեղականացումը: Եվ եթե միգրանտների խնդիրը քեզ նման վիճակի մեջ է դնում, ուրեմն, նրանք հասել են իրենց նպատակին: